MiG-21, được NATO đặt tên mã là “Fishbed”, là một trong những máy bay chiến đấu mang tính biểu tượng nhất trong lịch sử hàng không quân sự. Được thiết kế bởi Mikoyan-Gurevich tại Liên Xô, MiG-21 là máy bay chiến đấu đa nhiệm thế hệ thứ hai, lập kỷ lục cả về hiệu suất và số lượng sản xuất.
Thông số kỹ thuật
-
- Loại: Máy bay chiến đấu đánh chặn và đa nhiệm.
- Xuất xứ: Liên Xô.
- Chuyến bay đầu tiên: 16 tháng 6 năm 1955.
- Vào biên chế: Năm 1959.
- Tốc độ tối đa: 2.175 km/h (Mach 2.05).
- Trần bay tối đa: 19.000 mét.
- Tầm bay: Khoảng 1.200 km.
- Động cơ: Động cơ turbojet Tumansky R-25 (trên các phiên bản nâng cấp).
- Vũ khí:
- Pháo tự động 23 mm.
- Tên lửa không đối không (K-13, R-3S và các loại khác).
- Bom và rocket để tấn công mặt đất.
Các phiên bản chính
MiG-21 có nhiều phiên bản, được tùy chỉnh cho các nhiệm vụ khác nhau và nâng cấp công nghệ:
- MiG-21F: Phiên bản sản xuất đầu tiên với pháo trong và khả năng vũ khí hạn chế.
- MiG-21PF: Phiên bản không có pháo trong, nhưng được trang bị radar để hoạt động trong mọi điều kiện thời tiết.
- MiG-21R: Phiên bản trinh sát với máy ảnh và cảm biến.
- MiG-21MF: Phiên bản đa nhiệm, được xuất khẩu rộng rãi, với khả năng chiến đấu và vũ khí lớn hơn.
- MiG-21bis: Phiên bản cuối cùng và tiên tiến nhất, được cải thiện về hiệu suất và khả năng chiến đấu.
- MiG-21U/UM/US: Phiên bản huấn luyện với buồng lái kép.
Sự thật thú vị
- Sản xuất hàng loạt: MiG-21 là máy bay phản lực siêu thanh được sản xuất nhiều nhất trong lịch sử, với hơn 11.000 chiếc được chế tạo từ năm 1959 đến 1985.
- Các quốc gia vận hành: Được sử dụng bởi hơn 60 quốc gia, từ các cường quốc lớn đến các quốc gia nhỏ hơn. Vẫn còn hoạt động ở một số quốc gia.
- Tham gia chiến tranh: Tham gia vào nhiều cuộc xung đột lớn như Chiến tranh Việt Nam, Chiến tranh Yom Kippur, Chiến tranh Vùng Vịnh và các xung đột tại châu Á, châu Phi.
- Khả năng cơ động: Mặc dù là một máy bay nhẹ và nhanh, MiG-21 có những hạn chế trong chiến đấu gần do tầm hoạt động ngắn và cảm biến hạn chế.
Hạn chế và tai nạn
- Tỷ lệ tai nạn cao: Với thiết kế đơn giản và sản xuất hàng loạt, MiG-21 gặp nhiều tai nạn, đặc biệt ở các lực lượng không quân ít kinh nghiệm hoặc thiếu trang bị. Lỗi bảo trì và đào tạo không đầy đủ là nguyên nhân phổ biến.
- Nhiên liệu và tầm bay: Tầm bay hạn chế đòi hỏi hỗ trợ liên tục từ các căn cứ mặt đất.
- Cảm biến và vũ khí: Trong chiến đấu, đặc biệt là đối đầu với các máy bay hiện đại hơn, công nghệ lỗi thời của MiG-21 làm giảm hiệu quả.
Các tai nạn đáng chú ý với MiG-21
- Ấn Độ: Là một trong những quốc gia vận hành lớn nhất, Ấn Độ đã gặp nhiều tai nạn với MiG-21. Từ năm 2000 đến 2020, hơn 400 MiG-21 bị mất, khiến nó được gọi là “quan tài bay”.
- Chiến tranh Việt Nam: Dù thành công trong các cuộc không chiến với máy bay Mỹ, nhiều MiG-21 bị bắn hạ do các cuộc tấn công bất ngờ và giới hạn của radar.
- Các quốc gia châu Phi: Các quốc gia với hạ tầng yếu kém thường gặp tổn thất do lỗi cơ khí và tai nạn.
Di sản
Với sự đơn giản, tốc độ và chi phí hợp lý, MiG-21 đã thay đổi bối cảnh hàng không quân sự trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Mặc dù có những hạn chế, máy bay chiến đấu này vẫn là một cột mốc quan trọng trong lịch sử quân sự và hàng không. Nó tượng trưng cho cả thách thức và tiến bộ trong một kỷ nguyên mà ưu thế trên không là yếu tố quyết định sự thống trị chiến lược toàn cầu.
Ảnh: Wikimedia. Nội dung này được tạo ra với sự hỗ trợ của AI và đã được nhóm biên tập kiểm duyệt.